Αναλυτικός οδηγός προφοράς των γραμμάτων και των συσχετισμών τους
Πίνακας περιεχομένων
show
Γράμματα / προφορά
ΓΡΑΜΜΑ | ΠΡΟΦΟΡΑ | ΔΦΑ | ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ |
---|---|---|---|
αυ, ευ, ηυ | av, ev, iv | av, ɛv, iv |
|
αυ, ευ, ηυ | af, ef, if | af, ɛf, if |
|
ευ | e | ɛ |
|
γ | γ | ɣ ʝ |
|
γκ | g | g ɟ |
— Στην αρχή της λέξης
|
γκ ή γγ | νg | ŋɡ ŋɟ |
— Στο μέσο της λέξης
|
γγ | γ | ŋɣ ŋʝ |
— Στο μέσο της λέξης (σύνθετες λόγιες λέξεις με “συν” και “εν”)
|
γχ | νχ | ŋx ŋç |
— Στο μέσο της λέξης
|
γξ | νξ |
ŋks | — Στο μέσο της λέξης
|
γκτ | νκτ |
ŋkt | — Στο μέσο της λέξης
|
γκ ή γγ | g | ɡ (ŋɡ) |
— Όμοιες συλλαβές, αόριστος, ξένες λέξεις
|
κ | k | k c |
|
λ | l lia, lio |
l ʎ |
|
μπ | b μb |
|
|
μ | μψ=μσ | Όταν το μ βρίσκεται μπροστά από ψ, το ψ μεταβάλλεται σε σ. Προφέρουμε δηλαδή Σαμ/σών και όχι Σαμ/ψών, κάμ/σις και όχι κάμ/ψις. | |
ν | ..ν–κ=νg ..ν–π=νb ..ν–τ=νd ..ν–ξ=νgζ ..ν–ψ=νbζ |
Το τελικό ν των λέξεων μην, σαν, πριν, δεν, αν, τον, την, μεταβάλλει:
|
|
ντ | d νd |
|
|
π | μπτ=μτ | Το π ανάμεσα από τα σύμφωνα μ και τ δεν ακούγεται, όπως π.χ. στις λέξεις πεμπτουσία, σύμπτωση, καμπτήρες. | |
σ | σβ=ζβ σγ=ζγ σδ=ζδ σλ=ζλ σμ=ζμ σν=ζν σρ=ζρ |
Το σ στην αρχή ή στη μέση μιας λέξης, όταν ακολουθείται από β, γ, δ, λ, μ, ν, ρ, προφέρεται σαν ηχηρό ζ, όπως στις λέξεις σβούρα, σγουρός, προσδίδω, εισλάμπω, σμάρι, προσνεύω, εισροή που προφέρονται ζβούρα, ζγουρός, προζδίδω, ειζλάμπω, ζμάρι, προζνεύω, ειζροή. |
Διαίρεση και ονομασία φωνηέντων
Ι. Θέσεις φωνηέντων της ελληνικής
Θέση γλώσσας | Πρόσθια | Κεντρικά | Οπίσθια |
---|---|---|---|
Ύψος γλώσσας | |||
κλειστά υψηλά |
ι | ου | |
μέσα μεσαία |
ε | ο | |
ανοιχτά χαμηλά |
α | ||
Θέση χειλιών | μή στρογγυλά | στρογγυλά |
ΙΙ. Φωνήεντα στο Δ.Φ.Α.
Πληροφορίες
= Πλησιέστερα Ελληνικά φωνήεντα |
= Εναλλακτική γραφή των Ελληνικών φωνηέντων |
= Φωνήεντα άλλων γλωσσών
Συνοπτικά
- Θέση γλώσσας / Θέση χειλιών
- Πρόσθια / Μη στρογγυλά: ε, ι
- Κεντρικά: α
- Οπίσθια / Στρογγυλά: ο, ου
- Ύψος γλώσσας
- Κλειστά (υψηλά): ι, ου
- Μεσαία: ε, ο
- Χαμηλά (χαμηλά): α
βλ. και: ΔΦΑ/Προφορά/νέα ελληνικά • IPA/Greek • Greek pronunciation • Βικιπαίδεια: Φωνήεν
Πίνακας φωνηέντων στο Δ.Φ.Α. / I.P.A. Vowels
Πίνακας φωνηέντων στο ΔΦΑ / IPA | png
βλ. και: Interactive IPA Chart • Wikipedia: Vowel
Διαίρεση και ονομασία συμφώνων
ΦΩΝΗ | ΟΝΟΜΑΣΙΑ | ΓΡΑΜΜΑΤΑ | ||
---|---|---|---|---|
Κατά τη φωνή που έχουν | Άηχα | π, τ, κ — τσ, σ(ς) — φ, θ, χ — { ξ, ψ } | ||
Ηχηρά | μπ, ντ, γκ — τζ, ζ — β, δ, γ — μ, ν — ρ, λ | |||
Κατά τη διάρκειά τους | Στιγμιαία | π, τ, κ — μπ, ντ, γκ — τσ, τζ (προφέρονται μόνο μια στιγμή, την ώρα που ανοίγουμε το στόμα) |
||
Εξακουλουθητικά | σ, ζ — φ, θ, χ — β, δ, γ — μ, ν — ρ, λ (σ’ αυτά βαστούμε τη φωνή όσο θέλουμε) |
|||
Είδη φθόγγων | Άφωνα | Ψιλόπνοα | π, τ, κ | Κατά το είδος της πνοής |
Μέσα | β, δ, γ | Κατά το είδος της πνοής | ||
Δασύπνοα | φ, θ, χ | Κατά το είδος της πνοής | ||
Ημίφωνα | Υγρά | λ, ρ | ||
Ρινικά/Έρρινα | μ, ν {και το γ (που γίνεται [ŋ]) πριν από τα ουρανικά κ, γ, χ και ξ} | |||
Συριστικό | σ(ς) | |||
Παλαιότερα ημίφωνα | F (δίγαμμα), j (γιοτ) | |||
Διπλά | ζ (σ+δ ή δ+j = ζ) ξ (κ,γ,χ +σ = ξ) ψ (π,β,φ + σ = ψ) |
|||
Κατά τον τόπο όπου σχηματίζονται στο στόμα | Χειλικά | Διχειλικά | π, μπ (διχειλικά κλειστά) — μ (έρρινο) | |
Χειλοδοντικά | φ, β (χειλοδοντικά τριβόμενα) — ɱ (μ) (έρρινο αλλόφωνο) | |||
Κορωνικά | Οδοντικά | τ, ντ (φατνιακά κλειστά) — θ, δ (Μεσοδοντικά τριβόμενα) — ν (έρρινο) | ||
Φατνιακά | σ, ζ (συριστικά τριβόμενα) — τσ, τζ (συριστικά προστριβόμενα) — λ (πλευρικό προσεγγιστικό – υγρό) — ρ (πολυπαλλόμενο – υγρό) | |||
Ραχιαία | Ουρανικά αλλόφωνα | ɲ (ν) (έρρινο) — c, ɟ (κ), (γκ) (κλειστά) — ç, ʝ (χ), (γ) (τριβόμενα) — ʎ (λ) (πλευρικό προσεγγιστικό) | ||
Υπερωικά | ŋ (ν) (έρρινο αλλόφωνο) — κ, γκ (κλειστά) — χ, γ (τριβόμενα) | |||
Κατά τον τρόπο όπου σχηματίζονται στο στόμα | Ρινικά | μ [m, ɱ], ν [n, ɲ, ŋ] | ||
Έκκροτα/Κλειστά | π [p], τ [t] κ [c, k] — μπ [b], ντ [d], γκ-γγ [ɟ, ɡ] | |||
Συριστικά | Προστριβόμενα | τσ [ts], τζ [dz] | ||
Τριβόμενα | σ(ς) [s], ζ [z] | |||
Τριβόμενα | φ [f], β [v], θ [θ], δ [ð], χ [x, ç], γ [ɣ, ʝ] | |||
Μονοπαλλόμενα | ρ [ɾ] | |||
Πλευρικά προσεγγιστικά | λ [l, ʎ] |
Σημεία προφορικής άρθρωσης
- Εξωχειλική
- Ενδοχειλική
- Οδοντική
- Φατνιακή
- Μεταφατνιακή
- Προουρανική
- Ουρανική
- Υπερωική
- Μεταϋπερωική
- Φαρυγγική
- Γλωττιδική
- Επιγλωττιδική
- Ριζογλωττιδική
- Οπισθογλωττιδική
- Μεταγλωττιδική
- Επιγλωττιδική
- Κορυφογλωττιδική
- Υπογλωττιδική
Πνευμονικά σύμφωνα της Νέας Ελληνικής
Τρόπος άρθρωσης
Τρόπος άρθρωσης (Manner of articulation) {Αρθρωτής (articulator)} | |
Εμποδιστικά (Obstruents) |
|
Αντηχητικά (Sonorants) |
|
Τόπος άρθρωσης
Τόπος άρθρωσης (Place of articulation) {Αρθρωτής (articulator)} | |
Ηχηρότητα (Sonority) |
|
Κατά τη διάρκειά τους |
|
Κατά τον ήχο τους |
|
Πηγές
- Αγωγή του λόγου – Ορθοφωνία | Νίκου Παπακωνσταντίνου | Εκδόσεις Αγαπητού Σ. Κράτση
- Νεοελληνική Γραμματική Μανόλη Τριανταφυλλίδη | ΟΕΔΒ | pdf
- Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Α-Β-Γ Γυμνασίου) | Φωνητική-Φωνολογία | Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία
- Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Α-Β-Γ Γυμνασίου) | Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία | pdf
- Προφορά/ελληνικά | Βικιλεξικό